Księstwo Ziębickie
aa
a
Dzisiejsze sanktuarium Męki Pańskiej i bazylika mniejsza, to największy i najstarszy z ziębickich kościołów, a jednocześnie najstarsza z zachowanych ziębickich budowli. Kościół był świadkiem burzliwych dziejów miasta od jego lokacji, znajdziemy tu także ślady książęcej przeszłości Ziębic. Świątynię wzniesiono w 1. poł. XIII w., później była ona wielokrotnie rozbudowywana i przebudowywana. Ostatnia wielka przebudowa kościoła miała miejsce w 1900 r., kiedy dokonano jego regotyzacji. Dziś to imponująca gotycka budowla i niezwykle rzadki przykład połączenia dwunawowej hali z trójnawową bazyliką w prezbiterium. Najstarszą częścią kościoła, pochodzącą jeszcze z XIII w., jest północna nawa hali (od strony kamiennej wieży) z pięknym późnoromańskim lub, jak uważają niektórzy badacze, wczesnogotyckim portalem, na wzór którego w 1900 r. wykonano bliźniaczy, prowadzący do nawy południowej. Prezbiterium od strony wschodniej powstało już w wieku XIV i XV, a najnowszą cześć kościoła stanowi jego wolnostojąca kamienna wieża z XV w. Boczne kaplice, mariacką i św. Jerzego, poświęcono patronom kościoła. W kaplicy mariackiej warto zwrócić uwagę na freski. Znajdują się tu też akcenty książęce. W kaplicy południowej, św. Jerzego znajduje się tzw. empora książęca, przeznaczona niegdyś dla księcia i jego najbliższego otoczenia. Z kolei na północnej ścianie prezbiterium możemy oglądać piękne i niezwykle rzadkie drewniane epitafium księcia ziębickiego i oleśnickiego oraz hrabiego kłodzkiego Karola I Podiebradowicza z ok. 1542 r. Przedstawiono na nim księcia i jego rodzinę: małżonki oraz dwanaścioro dzieci, klęczącego u stóp Chrystusa na Górze Oliwnej, a na dalszym planie krewnych księcia. Niezwykłe wrażenie robi ogromny barokowy ołtarz główny z 1703 r., który trafił tu z pobliskiego Barda w 1716 r. Górny obraz ołtarzowy „Koncert Anielski” to dzieło słynnego Michaela Willmanna. Wielkie wrażenie robią także ogromne stacje Drogi Krzyżowej namalowane niezwykle realistycznie na początku XX w. przez Eduarda Kaempfera. Warto w skupieniu zwiedzić wnętrze tej potężnej świątyni, aby pooglądać także inne, liczne i zasługujące na uwagę elementy jej wyposażenia, wśród nich: ołtarze boczne średniowieczne i barokowe, kamienną ambonę z 1595 r. stanowiącą przykład najwyższego kunsztu rzeźbiarskiego tej epoki na Śląsku, epitafia mieszczan i okolicznej szlachty pochodzące głównie z XVI i początku XVII w., gotyckie sakramentarium, czy liczne figury, które powstawały od czasów średniowiecza, przez epokę baroku, aż do początku XX w., a także gotycki krucyfiks zawieszony po zachodniej stronie kościoła (pod organami). Na zewnątrz, przy północnej ścianie kościoła, obok kamiennej dzwonnicy stoi jedna z najstarszych na Śląsku kolumna maryjna, ustawiona tu w 1686 r. U stóp wieży w latach 30. XX w. umieszczono grupę rzeźb – Golgotę, a pod nią zachowane do dziś tablice z nazwiskami mieszkańców miasta poległych w walkach I wojny światowej. Przed kościołem uwagę zwraca jeden z najstarszych budynków w mieście, wybudowany w XVI w., dawniej siedziba szkoły parafialnej – najstarszej szkoły w Ziębicach, dziś budynek mieszkalny.